Bitkilerin onlarla konuştuğumuzda bize tepki verdikleri keşfedildi; öyleyse neden duyamıyoruz?
Sularken endişe ettiğimiz, bazen içimizi döktüğümüz bitkilerin sessizliğine bakmayın. Bitkilerin koparıldığında veya sulandığında tepki olarak ses çıkardıkları keşfedildi ancak bu bizim gibi çıkardığınız seslere hiç benzemiyor.
Araştırmalara göre bitkiler onlara zarar verdiğimizde gerçekten çığlık atıyor ama şimdiye kadar adını hiç duymamıştık. Çünkü yoğun gerilim sırasında etraflarından yayılan frekanslar insan kulağının duyamayacağı aralıklardadır.
Bitkilerin biz duyamasak bile çıkardıkları sesler, onların gerilimini belirleme tekniklerinden biridir.
En sessiz olduğunu düşündüğümüz bölgede bile insan kulağının duyamayacağı frekanslarda sesler bulunmaktadır. Tel Aviv Üniversitesi’nden biyolog Lilac Hadany, bu sesleri duyabilen hayvanların bulunduğunu ancak insanların duymasının neredeyse imkansız olduğunu söyledi. Doğadaki canlılar arasındaki etkileşim biçimlerinden biri olsa gerek.
Bitkilerle, böcekler ve diğer hayvanlar gibi diğer canlılarla etkileşime giren organizmalar. Çevrelerindeki yaratıklarla etkileşim kurmak için sıklıkla seslerini kullanırlar. Özellikle gerilim altındayken bitkiler sandığımız kadar pasif kalmazlar. Renk ve hal değiştirirler, etraflarına kuvvetli kokular yayarlar.
Bitkilerin yaptığı bu fizyolojik değişiklikler bir nevi savunma sistemi olarak değerlendirilebilir.
Bu bitki değişikliğinin kendilerini koruma ve savunma amaçlı olduğu belirtildi. Ancak bitkilerin fizyolojik değişimler dışında da ses çıkarabildiği keşfedilmiştir. Lilach Hadany ve meslektaşları bitkilerin sesleri algılayabildiğini keşfetti. Tam olarak bunu öğrenmek için denek olarak domates ve tütün bitkilerini kullandılar.
İlk denek grubu sulanan ve kesilmemiş bitkilerdi. Temel bir bilgi edinmek amacıyla bu deneyi önce gerilimsiz ortamda yani ses geçirmez bir odada, ardından sera ortamında gerçekleştirdiler. İkinci grup denekler kesilmiş ve suyu alınmış bitkilerdi. Bu bitkileri önce ses geçirmez bir odada, ardından da sera ortamında gözlemlediler.
Stres ortamındaki bitkilerin insan kulağının duyamayacağı frekans aralıklarında yarıçapı 1 metreyi aşan ses dalgaları oluşturduğu gözlemlenmiştir. Bu sesi patlama ya da tıklama sesi olarak düşünebiliriz. Saatte ortalama 40 kez ‘tık’ sesi çıkaran bitkiler, gerginlik devam ettikçe bu sesi artırdı. Strese maruz kalmayan bitkiler ise hiç tepki vermedi ve normal süreçlerine devam etti.
Hadany ve meslektaşları, kullandıkları algoritmayla sadece domates ve tütün bitkilerinin değil, diğer bitkilerin de (buğday, mısır, üzüm, kaktüs vb.) farklı sesler çıkardığını keşfettiler.
Bu heyecan verici araştırmada elbette tamamlanmamış yönler de var. Bitkilerin çıkardığı seslerin kaynağı şimdilik belli değil. Diğer stres ortamlarının (aşırı sıcaklıklar ve diğer olumsuz koşullar) bitkiler üzerindeki etkileri halen araştırma konusudur.
